فرهنگ مجاهد/

طرحی آمریکایی به ضرر دو کشور ایران و عراق در حالــی که آمریکا برای فشــار حداکثری بر ایران از همه ابزارهــای مالی و اقتصادی اســتفاده می‌کند، فرصت‌های کشــورهای همســایه به ویژه عراق راهــکاری برای دور زدن این فشارها و بی‌اثر کردن تحریم‌ها بود، در این راستا سفر بی‌سابقه رئیس‌جمهور به عراق و دیدارهای مختلف، حکایت از غنیمت شــمردن این فرصت بود تا اینکه در 11 تیر امسال خبری مبنی بر طراحی مکانیسم مالی توســط عراق برای پرداخــت پول حاصل از واردات برق و گاز ایران به دینار منتشر شد.

 در این ســازوکار ایران میتواند از این پول، تنها برای خرید کالاهای بشردوستانه استفاده کنــد؛ در حقیقت کالاهایی که در چارچوب تحریم‌های آمریکا باشد.  برپایه این ســازوکار، دولت عــراق از طریق ســپردهگذاری پول در یک حساب ویژه در بانک تجارت عراق به دینــار، طلب ایران را پرداخت خواهد کرد، اما ایران اجازه برداشت آن را ندارد.

این بانک عراقی که مورگان چِیز آمریکا آن را تأسیس کرده، بیشتر مبادلات بانکی بین‌المللی دولت عراق را بر عهده دارد . این سیستم بیشتر شبیه به اینستکس عمل میکند؛ مکانیســمی که به تازگی توســط کشــورهای اروپایی برای تجــارت قانونی با ایــران در چارچوب تحریم‌های آمریکا فعال شده است.

 با عملیاتی شدن این ســازوکار، روابط مالی ایران و عراق به صورت کامل کانالیزه شــده و تحــت مدیریت آمریکایی‌هــا اجرا خواهد شد. این مکانیسم که به گفته مقامات ارشد عراقی، تحت نظارت وزارت خزانه‌داری آمریکا عمل میکند، بخشی از تجارت خارجی ایران از طریق عراق را به شــدت محدود به اقلام خاص میکند و از طرفی افشــای اطلاعات مالی و تجاری ایران را به دنبال خواهد داشت.

 ســؤال اصلی این اســت؛ چرا در زمانی که تجارت بین ایران و عراق از طریق ارز محلی صورت میگیرد، محدودیت‌هایی از این دست را باید پذیرفت؟ اجرایی شــدن این ســازوکار در عمل با مشــکلاتی مواجه اســت. به طــور مثال تضمینــی برای بازگشــت پول‌های بلوکه شــده ایران به داخل کشور وجود ندارد و تنها میتوان از وجود پول در حساب خود در عراق مطمئن شــد؛ بنابراین درصورتی که ایران به جــای کالا، نیاز به پول خود داشته باشد، نمیتواند این پول را دریافت کنــد.

این امــر ممکن اســت در کاهش صادرات بــرق و گاز ایران به عراق اثرگذار باشــد؛ اتفاقی که روابط راهبردی ایران و عراق را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد.  در نهایت باید اشــاره کرد که پیاده‌سازی این ســازوکار مالی در روابــط راهبردی ایــران و عراق اثر منفی خواهد داشــت و تنها پیــروز این جریان آمریکا خواهد بود.

 اجرای این سازوکار مالی در جهت تقویت منافع ملی ایران و عراق نیست و زمینه را برای دخالت آمریکا در روابط ایران و عراق آماده می‌کند؛ بنابراین در شــرایط فعلی، این توافــق باید متوقــف و موردبازنگری قرار گیرد.

 به جای این ســازوکار میشود حســاب بانکی ویژه در یکی از شــعبات بانک‌های ایرانی مستقر در عراق و یا بانک تحریم شده البلاد تأسیس شود. همچنین دریافت پول نیز در قالب دینار باید فراهم شود؛ چراکه مبادلات مالی از طریق دینار مورد تحریم نیست.

دولت میتواند از این طلــب برای ســرمایه‌گذاری در طرحهای راهبردی عراق بهره بگیرد و بخشی از آن را به این شکل استفاده نماید.